- Asów (Aesirów)
- Vanów (Wanów)
- Thursów (Olbrzymów)
Przyjmując dużą generalizację można powiedzieć iż między Asami a Thursami toczy się nieustanna wojna, której przyczyną jest zabicie przez Odyna i jego braci (Wiliego i We) praojca Olbrzymów - Ymira. Jest to jednak duże uproszczenie - z niektórymi olbrzymami bowiem Bogów łączyła przyjaźń (np. Aegir, w którego siedzibie czasami ucztowali, Loki, którego z Odynem łączyło braterstwo krwi), inni służyli im radą bądź wiedzą (np. Norny, Mimir).
Vanowie, którzy pojawiają się później, przy okazji mitu o Gullweig i początkowo są również wrogami Asów, wchodzą z nimi w przymierze i wymieniają się ku jego utrwaleniu "zakładnikami" - Honira ze strony Asów i Njorda ze strony Vanów. Wraz z Njordem do Asgardu przybyły również jego dzieci - Frey i Freya. Zakładnicy w pewnym momencie zasymilowali się z Asami i na połączone rasy Bogów (Asów i Vanów) istnieje określenie Tiwarowie.
Warto zaznaczyć iż niektóre postacie z mitologii wedle różnych źródeł miały różne pochodzenie. Niejednoznaczności te wynikają często z różnic w interpretacji tekstów, różnych okresów, podczas których te teksty powstawały i wersji, jaką dany autor przyjął.
Freya była córką Njorda Boga morza (dokładniej wód przybrzeżnych żeglugi i rybołóstwa) i prawdopodobnie jego siostry Nerthus - Ziemi w/g Tacyta. Jej bratem i prawdopodobnie początkowo kochankiem lub mężem był Frey. Wywodziła się z rodu Wanów, stąd jej przydomki: Wanadis, Wanagod i Wanabrúðr.
W Asgardzie znalazła się po wojnie Wanów z Asami, jednakże prawdopodobnie przybyła tam dobrowolnie. W mitologii występuje jako Bogini przychylna ludziom. Była znana jako "Pani pięknych pól" a także jako Bogini miłości i seksu oraz małżeństwa - pełniła więc funkcję związaną z płodnością, rodziną i dostatkiem.
Obok tej funkcji, była wiązana również ze sztukami magicznymi, w tym z seiðr. Uznawano ją również za wieszczkę.
W Asgardzie zamieszkiwała siedzibę Fólkvangr, do której zabierała połowę należnych jej wojowników z pól bitewnych (których współdzieliła z Odynem), goszcząc ich w sali zwanej Sessrúmnir - tak więc mimo iż jest to jej funkcja traktowana zazwyczaj pobocznie, była również Boginią wiązaną z wojną i śmiercią.
Jeździła na złotym dziku - Hildisvín lub w powozie zaprzężonym w dwa koty. Ponadto posiadała naszyjnik Brisingamen, który sprawiał iż nikt nie był w stanie się jej oprzeć (i za który zapłaciła spędzając noc z każdym z czterech karłów, którzy go wykonywali), oraz szatę z sokolich piór, która pozwalała jej zmieniać postać w sokoła.
Innymi jej imionami były:
- Skjolf
- Mardoll (prawdopodobnie wchłonięta przez Freję Bogini morza i pierwsza żona Heimdalla)
- Horn (len)
- Gefn (dająca -> być może tu również jest związek z runą Gebo)
- Syr (Świnia, Maciora -> dziś pejoratywne, dawniej odnosiło się to określenie do aspektu płodności i macierzyństwa tej Bogini)
W zależności od regionu geograficznego i okresu była czasami łączona w jedną Boginie z Frigg - żoną Odyna. Gdy występowała osobno, zazwyczaj jej mężem był Odd, człowiek, z którym miała dwie córki i za którym z powodu długiej rozłąki płakała złotymi łzami.
Niektórzy insynuują iż można ją również połaczyć w jedną osobę z Gullweig, która była przyczyną wojny między Asami i Wanami, jednakże jest to kwestia dyskusyjna.
Z Freyą łączone są szczególnie dwa mity - o naszyjniku Brisingamen i
legenda o Thrymie.
może być tłumaczony dosłownie jako "Drzewo Świata" (Dallr - prawdopodobnie indo-europejskie okreslenie na drzewo, kolumnę ale również łuk lub dolinę, Heim - świat, dom) znany jest również pod imionami Hallinskiði (Krętorogi), Gullintanni (Złotozęby) i Windhler (Wietrzne Morze). W mitologii występuje również jako Rig - ojciec trzech warstw społecznych i w pewien sposób również wszystkich ludzi (mimo iż ich nie stworzył) - stąd jak najbardziej prawidłowy jest zwrot w wieszczbie Volvy określający ludzi jako synów Heimdalla (megir HeimdallaR).
Voluspa, strofa pierwsza:
1. Zważcie a słuchajcie, świętego rodu
większe i mniejsze, dzieci Heimdalla,
O Ojcu zabitych (*) opowieść będzie,
dawne to dzieje, lecz dobrze je pamiętam.
(*) Valfather - Ojciec zabitych, to jeden z przydomków Odyna.
Jego matkami było dziewięć dziewic - fal morskich, być może właśnie od morskiej piany pochodzi więc jego kolejny przydomek - "Biały".
Cechami charakterystycznymi Heimdalla był doskonały słuch i wzrok. Potrzebował też zaledwie tyle snu co ptak. Doskonale go to predystynowało do roli strażnika Asgardu, jaką piastował w Himinbjorgu - swej siedzibie, skąd pilnował Bifrostu - tęczowego mostu.
Jednym z jego atrybutów jest róg - Gjallarhorn, ukryty pod Yggdrasilem. Informację o nim również znajdujemy w Voluspie, strofa 27:
27. O rogu wiem Heimdalla,
ukrytym w korzeniach świętego drzewa,
W nim to spoczywa, przez Ojca zmarłych wlana
moc i potęga; Chcecież poznać więcej?
Być może było to zatem jedno z naczyń do których przelany został miód poezji wykradziony przez Odyna. Rogiem tym HeimdallR ogłosi nadejście Olbrzymów w dniu Ragnaroku - końca świata wedle Voluspy strofa 46:
46. Szybko nadeszli synowie Mimira,
głos przeznaczenia brzmi w dźwięku Gjallarhornu;
Głośno dmie weń Heimdall, wznosząc róg w górę,
W strachu dygoczą wszyscy co do Hel zdążają.
Poza Mitem o Rigu, który stworzył wśród ludzi warstwy społeczne, jednocześnie wlewając w ich żyły boską krew (charakterystyczne jest to iż niezależnie od warstwy), a następnie przekazując im Runy, HeimdallR zapisał się w mitologii również w micie o kradzieży naszyjnika Freyi - Brisingamena.
Związki Heimdalla z morzem, pozwalają przypuszczać iż jego żoną była pierwotnie bogini Mardoll, w późniejszym okresie utożsamiona z Freyą.
W czasie Ragnaroku HeimdallR zostanie zabity przez swego zaprzysiężonego wroga - Lokiego, którego szczerze nienawidził, jednocześnie z jego ręki zginie również sam Loki.
Dyskusyjna jest sprawa przynależności Heimdalla do określonej rasy. Jego matkami było dziewięć fal - określanych w poemacie "Hyndluljod" jako córy Jotunów - należałby więc do olbrzymów. Co do Ojca nie możemy być pewni. Pozycja wskazywałaby na przynależność do rodu Asów, ale w "Thrymskviða" istnieje zwrot iż jak pozostali Vanowie znał przyszłość.
Zważywszy na jego pochodzenie i imię można go w pewien sposób traktować jako personifikację drzewa świata - Yggdrasila.
Niektóre źródła traktują Heimdalla jako tożsamego z Odynem, jednakże Lokasenna jest tu doskonałym dowodem na to iż byli to raczej osobni Bogowie. Loki obrażając Bogów wyraźnie rozgraniczył Heimdalla od Odyna - wręcz sugerując iż Heimdall ma poślednią funkcję "odźwiernego", Lokasenna strofa 48:
48. "Zamilknij, Heimdallu! bo z dni dawnych
Marne jest twe przeznaczenie;
W ciągłej gotowości stać musisz od zawsze,
Jako strażnik niebios, pilnując."
Początkowo jako rządzący pogodą i zjawiskami atmosferycznymi, patronował głównie rolnikom i rzemieślnikom (był również Bogiem niewolników jako ciężko pracujących), jednakże jego funkcją była również walka z olbrzymami - reprezentującymi siły natury przeciwne człowiekowi i co istotne również choroby (zaklęcie z Canterbury odwołuje się bezpośrednio do niego, jako "uświęcającego" - tu w znaczeniu odganiajacego swym młotem lub niszczącego wręcz, olbrzyma, przeciw któremu zaklęcie jest skierowane).
Późniejsza militaryzacja społeczeństwa spowodowała niewątpliwie wysunięcie na plan pierwszy owej "walki" Thora z olbrzymami, co uczyniło z niego również Boga wojowników.
Żoną Thora jest Sif, o której wiele nie wiadomo (wedle niektórych źródeł mogła być również Olbrzymką), jednakże jej złote włosy kojarzone są najczęściej ze złotymi łanami zbóż, co dobrze koresponduje z pierwotną funkcją Thora, jako Boga pogody.
Thor jako jedyny nie mógł korzystać z Bifrostu, był więc skazany na przekraczanie dwóch rzek aby dostać się do Asgardu na Thingi (Spotkania) Bogów.
Przedmiotami wiązanymi z Thorem jest jego słynny młot - Mjollnir, którego symbol był używany w dawnych czasach jako talizman przeciw olbrzymom, pasy siły oraz rękawice. Dwa ostatnie przedmioty, dodawały Thorowi siły, niezbędnej do ujęcia Mjollnira w dłonie. Na swe wyprawy przeciw olbrzymom, Thor wyrusza na rydwanie ciągniętym przez dwa kozły.
Jego przeznaczeniem jest zabicie w dniu Ragnaroku Midgardsorma (Jormungarda) - węża otaczającego ziemie i gryzącego własny ogon. Niestety czyn ten okupi własnym życiem, gdyż padnie martwy od ugryzienia tegoż węża.
młot Thora
To iż działalności olbrzymów przypisywano choroby, mamy widoczne nawet dziś - np. zastrzał przypisuje się właśnie "strzale Thursa" a związane z nim ropne zapalenie nazywa się "tussebit". Śladem tych wierzeń jest również runiczny amulet z Sigtuny oraz Zaklęcie z Canterbury (oba datowane na okolice XI wieku).
Warto zwrócić uwagę iż Germanie rozróżniali dwa główne rodzaje olbrzymów - Lodowych (zwanych też Hrimthursami, w wypadku pierwszych trzech pokoleń (poprzedzajacych potop) i Jotunami, które pochodziły od Belgemira - jedynego olbrzyma lodowego, który wraz z żoną przeżył potop), których praojcem był Ymir i Ognistych, do których należał Loki, a których władcą był Surt (Surtr - Czarny).
Myliłby się ten jednak, kto uznałby olbrzymów za odpowiednik chrześcijańskich diabłów - nic bardziej mylnego. Przykładem może być mądry Mimir, siedzący przy swym źródle mądrości, innym sa Norny, przepowiadające losy Boskie i ludzkie. Aegira - olbrzyma morza odwiedzali Bogowie na uczty (na jednej z nich miała miejsce właśnie słynna kłótnia Lokiego z Bogami, uwieczniona w Lokasennie), na koniec piękna Gerd ("Ziemia", lub "Odrodzone Pole") - wybranka Freya i jej krewniaczka Skadi, która została żoną Njorda.
To oczywiście tylko przykłady, jednakże pokazujące iż istotą charakteru olbrzymów jest nie tyle zło samo w sobie ile zło pojmowane przez ludzi. Trzęsienie ziemi, czy grad albo ulewa, niszcząca plony nie jest wszak złe samo w sobie, ale nikt też nie jest szczęśliwy widząc je. Ludzie w dawnych czasach musieli walczyć - zwłaszcza na północy z wieloma przeciwnościami - ostry klimat, groźne zwierzęta, szalejące żywioły, morze pochłaniające mężów i braci... wreszcie choroby czy choćby starość - to wszystko należało do domeny olbrzymów i starano się z tym walczyć wraz z Bogami na wszelkie możliwe sposoby, przyjmując jednakże niektóre z tych elementów jako nieuniknione.
źródło:http://www.runy.net.pl/