BIAŁOBÓG, BIELÓBÓG - (staroslowianski Bialboh, Bielboh) - w mitologii zachodnich i północnych Słowian (Serbowie Łużyccy, Kaszubi, Bałtowie) domniemany bóg dobra, dnia i światłości. Nazwa jego pojawiła się w piśmiennictwie słowiańskim dopiero w XVI w. Przypuszczalnie został umieszczony w panteonie słowiańskim na zasadzie opozycyjności do
CZARNOBOGA - (wzmianki w Chroni*****n Slavorum Helmolda z XII w.) oraz odwołania do nazewnictwa szczytów górskich (np. Biała i Czarna Góra) i różnych uroczysk. Istnieje pogląd uznający Białoboga za bóstwo o proweniencji literackiej. Według niektórych etnografów rosyjskich pamięć o Białobogu zaowocowała w białoruskiej demonologii ludowej postacią Bieluna - patrona bogactwa i dobrych plonów.
BIESY - (starosłowiański bes - strach: starolitewski baisus - przerażający) - w mitologii słowiańskiej złe demony przyrody (przypuszczalnie i domostwa). Miejsce przebywania: lasy, bagna, głębiny wód i rozstaje dróg. Złośliwymi psotami doprowadzały ludzi do stanów leku i przerażenia; mogły też wnikać w poszczególne osoby i kierować ich działaniami (byli zbiesieni). Przypisywano im tez pilnowanie skarbów ukrytych w ziemi. Wraz z chrystianizacja ziem słowiańskich biesy podobnie jak i CZARTY uznane zostały za odpowiedniki grzesznych demonów oraz przypisane im zostały postacie i nazwy judeochrześcijańskiej personifikacji zła czyli diabłów, szatanów.
BOGINKI - w mitologii zachodniosłowiańskiej demonologiczne wyobrażenie żeńskie wywodzone z dusz kobiet, które pozbyły się płodu bądź zabiły urodzone niemowlę, zmarły przy porodzie, popełniły samobójstwo lub za życia skazane były na banicje rodowa. Najczęściej wyobrażane jako stare kobiety o odrażającym wyglądzie (duża głowa, obwisłe piersi, wzdęty brzuch, krzywe nogi, koślawość, duże i czarne zęby, itd.), a rzadziej jako młode, blade dziewczęta, ponętne i kusicielskie zarazem. Mogły tez przybierać postacie zoomorficzne (żaby, psa lub czarnej kury), pojawiać się jako cień bądź być niewidzialnymi. Utożsamiane były z dziwożonami, mamunami, topielicami i wieszczycami. Przypuszczalnie stanowiły swoiste połączenie wyobrażeń kilku różnych żeńskich demonów przyrody. Zwykle przebywały na bagnach i nad rzekami, jak tez w lasach, ustronnych pieczarach i w górach. Szczególnie niebezpieczne w południe, wieczorem i w księżycowe letnie noce. Boginkom przypisywano napadanie na położnice, podmienianie niemowląt, napastowanie kobiet ciężarnych i młodych kawalerów (zwabianych śpiewem), jak również opiekę nad zwierzyna leśną i zapewnianie rybakom dobrych połowów (ale w gniewie niszczyły ich sieci i odpędzały ryby) oraz płoszenie koni przybywających do wodopoju czy bydła na pastwiskach położonych pod lasami.
BORUTY, BOROWCE, LESNICY, ROKITY - w mitologii wschodniosłowiańskiej opiekuńcze demony lasu i zamieszkałej w nim zwierzyny. Wobec ludzi niezbyt przyjazne; myliły drogi wędrowcom oraz wyprowadzały ich na bezdroża i w miejsca dzikie, niebezpieczne. Przed ich szkodliwym działaniem chronić miało posiadanie przy sobie kawałka odkorowanego drewna lipowego. Myśliwi i pasterze składali im ofiary z jadła na polanach leśnych; mogły tez występować jako istoty zoomorficzne (wilk, niedźwiedź czy puchacz) bądź jako wiatr. Chrześcijaństwo włączyło boruty, borowce, rokity (posiadających niekiedy rogi i kopytka u nóg) do kręgu wyobraźni szatańskich, zaś w kulturze ludowej przekształciły się w lokalne diabły rodzime. Przypuszczalnie do danego wątku wierzeniowego nawiązywano przy kształtowaniu obrazu łęczyckiego diabla Boruty strzegącego tajemnych skarbów w lochach miejscowego zamku.
BRODAWICE - W mitologii południowosłowiańskiej (Serbochorwaci, Bułgarzy) demony przyrodnicze rodzaju żeńskiego zamieszkujące głębiny akwenów wodnych, nad którymi tez sprawowały opiekę.
BRZEGINIE, BERYGYNIE, BIERIEGINIE - (starsłowianskie pregynia - zbocze porosłe lasem) - w mitologii wschodniosłowiańskiej demony przyrody powiązane z kultem Mokoszy. Przypuszczalnie wyłonione zostały z rusałek, do których są zbliżone. Utożsamiane także z boginkami, dziwożonami, wilami. Brzeginie zamieszkiwały w akwenach wodnych (rzeki, strumienie, jeziora, stawy) i ich zarosłych tatarakiem i krzewami pobrzeżach. Wywodzone były z dusz utopionych dziewcząt i wyobrażane pod ich postaciami. Opiekowały się szczytami górskimi, gdzie składano im ofiary z jadła i napojów. Uważane były także za strażniczki ukrytych skarbów. Wobec ludzi przychylnie ustosunkowane. CHORS - (st.rus. chers) - w mitologii wschodnioslowianskiej bóstwo o dyskusyjnym rodowodzie i zakresie funkcjonowania. Z Powieści dorocznej Nestora wynika, iż posąg Chorsa w 980 r. postawiony został na wzgórzu w Kijowie obok posagów PERUNA, DAZBOGA, STRIBOGA, SIMARGLA, MOKOSZY (tzw. panteon Włodzimierza I). Umiejscowienie Chorsa miedzy Perunem i Dażbogiem wskazuje na jego solarny charakter (grom-blyskawica i słońce). Uzasadnienie tego poglądu daje hipoteza o indoirańskim pochodzeniu Chorsa (przypuszczalnie od Churseta - perskiego boga promiennego słońca) i przeniesieniu jego kultu na ziemie słowiańskie przez plemiona sarmackie bądź tureckie. Z kolei w Słowie o Pulku Igora (XII w.) jest wzmianka o kniaziu Wczesławie, który pod postacią wilkołaka „...nocą wielkiemu Chorsowi drogę przebiegał”. Wskazuje ona na lunarny charakter tego bóstwa. Potwierdza ten pogląd również nieco późniejszy utwór Słowo o tym jak poganie bałwanom się kłaniali. Nieznane jest wyobrażenie postaci Chorsa z braku zapisów na ten temat.
CZARNOBÓG, CZERNOBÓG - w mitologii zachodnich i północnych Słowian (Serbowie Łużyccy, Kaszubi, Bałtowie) chtoniczny bóg nocy, mroku i zła, źródło wszelkich nieszczęść, patron losu i niedoli . W Chroni***** Slavorurn Helmolda (XII w.) odnotowany został rytuał kultowy Obodrytów polegający na wnoszeniu, podczas uczty biesiadnej, czary do której wszyscy obecni składali słowa przekleństw jako ofiarę dla złego „czyrnego boga”. Nazwali go „diaboł siwe zcerneboch” (występuje tu prawdopodobnie zapożyczenie z terminologii chrześcijańskiej). Pozwoliło to na wnioskowanie o słowiańskim dualizmie religijnym i zrekonstruowanie pary bóstw - BIAŁOBOGA i CZERNOBOGA - stanowiącej uzmysłowienie przeciwieństw: dobra-zla, szczescia-nieszczescia, doli-niedoli itd. (analogia do bliskowschodniego mazdaizmu). Powiązania Czernoboga z innym bóstwem chtonicznym WELESEM oraz złymi demonami przyrodniczymi CZARTAMI i BIESAMI. Bywa utożsamiany z rugijskim CZARNOGŁOWEM i szczecińskim TRYGŁOWEM. W toku chrystianizacji przypisano Czernobogowi cechy szatana.
CZARNOGŁÓW - (duński Tiarnaglafi) - w mitologii pólnocno-zachodnich Słowian bóg wojny i przypuszczalnie śmierci oraz świata podziemnego (powiązanie ze sfera chtoniczna). Ośrodek kultu na Rugii, gdzie znajdował się posąg bóstwa z czarnego drzewa o twarzy okolonej srebrna broda. Wzmianki w Knytlingasadze (XII w.). Utożsamiany z CZARNOBOGIEM i TRYGLAWEM.
CZARTY - (starosłowiańskie czri - przeklinać, zaklinać) - w mitologii słowiańskiej złe demony przyrody zamieszkujące w lasach, na bagnach, w głębinach wód, a także w różnych ustronnych i ciemnych miejscach. W procesie chrystianizacji Słowiańszczyzny utożsamione zostały z wyobrażeniami judeochrześcijańskich szatanów. Na czasy średniowieczne przypada ukształtowanie nowej ich wizji, jako antropomorficznych istot z włosami stojącymi „dęba" oraz z rogami, ogonem i kopytkami zwierzęcymi u nóg, a niekiedy tez ze skrzydłami nietoperzowymi. Za czarty uznane zostały wszystkie tzw. nieczyste siły (wodiany, leszyje, domowiki itd.). Określeniu sił nieczystych nadano interpretacje oparta na starotestamentowym micie o zbuntowanych przeciwko Bogu aniołach i ich straceniu z nieba na ziemie. Gdzie upadali oni w różne miejsca (pole, woda, las itd.) i ulegli przeobrażeniu w czarty polne, wodne, leśne itp. Posiadają one swobodę przemieszczania się oraz przybierania różnych postaci antropomorficznych jak i zoomorficznych (zwłaszcza czarnej kury, świni czy węża). Czarty stały się ludowym wyobrażeniem wierzeniowym stanowiącym swoiste połączenie starosłowiańskiego złego demona przyrody i judeo-chrzesciajnskiego diabła.
DADŻBÓG, DAZBÓG, DABÓG - w mitologii wschodniosłowiańskiej bóg słońca, ognia i dawca bogactwa. Jedno z bóstw tzw. panteonu Włodzimierza I; jego posag, wraz z posagami innych bogów, umieszczony został w 980 r. na wzgórzu w Kijowie. Według „Kroniki" Jana Malali Dadźbóg był synem SWAROGA boga nieba, a w Słowie o Pulku Igora przedstawiony jest jako protoplasta staroruskiego etosu (założyciel dynastii kniaziów ruskich). W opisie panteonu kijowskiego imię Dadźbóg występuje miedzy imionami bogów CHORSA i STRYBOGA, co wskazuje na solarny charakter tego bóstwa, powiązany z rozdzieleniem bogactw i wszelkiego dobra jak tez i pełnienia funkcji patrona ognia ofiarnego i domowego (rodzinnego). Jako syn Swaroga podlega utożsamianiu z zachodniosłowiańskim SWAROZYCEM i TRYGLAWEM. Kult Dadźboga znalazł odzwierciedlenie w demonologii ludów bałkańskich (wyobrażenia Daboga, „wilczego pasterza" czy ducha kopalni) i ukraińskiej (duch opiekuńczy wesela zwłaszcza pana młodego oraz sprawca ciepłych pór roku). Nieznane jest wyobrażenie postaci Dadźboga z powodu braku zapisów.
DILWICA - w mitologii południowosłowiańskiej domniemana bogini łowów i patronka zwierząt leśnych; analogia do rzymskiej Artemidy. Wyobrażana jako młoda, urocza dziewczyna na rączym koniu.
DOLA - w mitologii słowiańskiej dobry demon opiekuńczy człowieka (analogia z chrześcijańskim aniołem stróżem), stanowiący personifikacje szczęścia, indywidualnego powodzenia i dobrego losu. Dola towarzyszyła człowiekowi przez cale życie i mogła być dziedziczona. Była darem bogów, siłą użyczaną człowiekowi dla pokonywania trudności i przeciwieństw życiowych. Wyobrażana pod postacią młodej dziewczyny w stroju weselnym bądź starej dostojnej niewiasty. Przypuszczalnie obok Doli występował jej wariant negatywny czyli niedola. Utożsamiana z rodem i rodzanica. DOMOWIK, DOMOWY - w mitologii wschodniosłowiańskiej opiekuńczy demon domostwa i obejścia; często identyfikowany z postacią gospodarza (stad określenia: gospodarz, ojczulek). Występował pod wieloma nazwami jak: białoruski damawik, ukraiński domowyk, rosyjski domowyj, dobrochot, zirowik itd. Rodowodu Domowika szukać należy w kulcie przodków. Prawdopodobnie przynależał on do kręgu otoczenia WELESA, a po upadku jego kultu uległ osadzeniu w słowiańskiej demonologii ludowej. Wyobrażany pod postacią niskiego staruszka z siwa broda i w chłopskim odzieniu; mógł również przybierać postacie zoomorficzne (kota, węża, szczura, psa czy krowy). Najczęściej przebywał za piecem i tu składano mu ofiary z jadła: niekiedy tez zanoszono do niego modły. Małżonka zwana Domowicha czy Dumacha (lokalnie utożsamiana z innym demonem żeńskim zwanym Kikimora) opiekowała się piwnicą i tu też przebywała. Chrystianizacja Słowiańszczyzny doprowadziła do likwidacji kultu Domowika, a w drugiej połowie XIX w. jego miejsce zajął kult chrześcijańskiego anioła stróża.
DWOROWOJ, DWOROWY, DWOROWIK - w mitologii wschodniosłowiańskiej opiekuńczy demon obejścia gospodarskiego i prac polowych. Wyobrażany pod postacią właściciela gospodarstwa z kolorowymi włosami bądź krzepkiego starca z długą, siwą brodą, względnie węża z kogucią głową. Przebywał stale w pobliżu domostwa, a miejscem jego zamieszkiwania były obora lub chlew. Ślady kultu Dworowoja najdłużej zachowały się w rosyjskich ludowych wierzeniach.
DZIEDZILIA, DZIEDZILELIA, DZIEDZILLA - w mitologii słowiańskiej domniemana bogini miłości, małżeństwa i życia rodzinnego; analogia do greckiej Afrodyty i rzymskiej Wenery. Wzmiankowana przez Jana Długosza.
DZIEWANNA, ZIEWANNA - w mitologii słowiańskiej domniemana bogini łowów i zwierzyny leśnej; analogia do greckiej Artemidy i rzymskiej Diany. Wzmiankowana przez Jana Długosza.
DZIWOŻONY - w mitologii słowiańskiej żeńskie demony przyrody zamieszkujące pobrzeża akwenów wodnych (jezior, rzek, strumieni), a także ustronia leśne i górskie. Wyobrażane pod postaciami powabnych dziewcząt kuszących młodzieńców swoimi wdziękami i płatających ludziom różne złośliwe psoty bądź odrażających brzydkich kobiet z długimi piersiami zarzucanymi na ramiona, straszących ludzi na polach i leśnych drogach. Przypisywano im także sprawstwo chorób i nieszczęśliwych wypadków. Utożsamiane z boginkami, wiłami i mamunami.
JAROWIT - (starosłowiańskie jar - siła, męstwo, surowość, wiosna; wit - pan, zwycięzca, bóg) - w mitologii zachodniosłowiańskiej (Słowianie Połabscy) przypuszczalne bóstwo wojny i płodności gleby o cechach solarnych. Ośrodki kultu: Wołogoszcz (Wolgast) i Obla (Havelberg). Czczony pod postacią wielkiej złotej tarczy (symbol słońca i zwycięstwa), ale prawdopodobnie istniały również posągi z jego wyobrażeniem. Zapiski o kulcie Jarowita (z niemiecka zwanego Gerowitem i Herowitem) w życiorysach św. Ottona z XII w. według Herbom (III, 6) i Ebona (III,
. W słowiańskim kalendarzu obrzędowym Jarowitowi poświęcone było święto wiosenne obchodzone ok. 10 maja. Analogia do wschodniosłowiańskiej Jaryły oraz bliskoznaczności ze ŚWIATOWITEM i PERUNEM. JARYLO, JARUN - (starosłowiańskie jar- siła, męstwo, surowość, wiosna) - w mitologii wschodniosłowiańskiej bóstwo wojny i płodności gleby o cechach solarnych (analogia do zachodniosłowiańskiego JAROWITA). Ślady ośrodka kultowego kolo Kostromy na Ukrainie. Wyobrażany pod postacią mężczyzny na koniu, ubranego w białą szatę oraz dzierżącego głowę ludzką w prawej i pęk zbóż w lewej ręce. Wzmianka o Jaryle w Latopisie suzdalskim (XIII w.). W kalendarzu obrzędowym dawnych Słowian poświęcony był mu 27 kwietnia obchodzony jako święto wiosennego słońca. Zachowane rudymenty kultu Jaryły w ludowej kulturze ukraińskiej (organizowanie na przełomie lata i jesieni pogrzebu Jaryły zwanego tez Kostrubonka symbolizującego zamieranie siły słonecznej) i białoruskiej (wiosenne oprowadzanie w korowodzie kukły symbolizującej Jaryłę). W obu przypadkach są to zwyczaje o charakterze ludycznym. LICHO - w mitologii wschodniosłowiańskiej upersonifikowany demon złej doli (niedoli); wyobrażany pod postacią wychudłej jednookiej kobiety (cecha nieparzystości jako zjawisko ujemne) bądź olbrzymki ludojadki. Demon ten miał wrogi stosunek do ludzi i spotkanie z nim groziło utratą reki, a nawet śmiercią. Licho nie miało stałego miejsca przebywania, było demonem nieustannie przemieszczającym się z miejsca na miejsce.
MARA, MORA - mitologii słowiańskiej domniemana bogini śmierci zdegradowana przez chrześcijaństwo do roli złego demona, wrogo nastawionego wobec ludzi. Wyobrażenie Mary funkcjonuje w polskich, rosyjskich i białoruskich wierzeniach ludowych oraz folklorystycznych. Mianem jej nazywana jest tez kukła palona podczas święta Kupały (Sobótek).
MARZANNA, MARENA, MORENA - (niemieckie mar, mor: śmierć) - w mitologii słowiańskiej domniemana bogini względnie demon śmierci i zimy. Analogia do rzymskiego Ceres. Wzmiankowana przez J. Długosza. W kulturze ludowej szeregu społeczności słowiańskich zachował się obrzęd wiosennego uśmiercania Marzanny poprzez topienie wyobrażającej ja kukły, w czym przypuszczalnie tkwi pogląd łączenia niegdyś Marzanny z rytuałem zapowiedzi odradzania się przyrody. W okresie kontrreformacji podejmowane były próby zastąpienia Marzanny postacią Judasza, którego kukle topiono bądź zrzucano z wieży kościelnej w Wielki Piątek. Nie dały one jednak większego efektu. Współcześnie obrzęd Marzanny obchodzony jest w wigilie kalendarzowej wiosny jako obrzęd ludyczny, z pewnymi wszakże elementami kultowymi eksponowanymi przez kręgi neopogaństwa słowiańskiego w Polsce, Rosji i na Ukrainie.
PERKUNAS - (litewski Perkunas, łotewski Perkons, pruski Perkuns: piorun, grom) - w mitologii Bałtów (Litwini, Łotysze, Prusowie) bóg gromu, błyskawicy, burz i deszczu. Wyobrażany był pod postacią brodatego i zagniewanego mężczyzny w sile wieku z mieczem względnie kamiennym młotem lub maczuga w dłoni. W mitologii litewskiej występowało czterech braci Perkunasów (wschodni, zachodni, południowy i północny). Ośrodkami kultu były „święte gaje" (zagajniki dębowe), a dąb drzewem mu poświęconym. Według wierzeń Litwinów i Żmudzinów popiół ze spalonej dębiny stanowił uniwersalny lek na wszelkie dolegliwości. Prusowie i Litwini uważali śmierć od rażenia piorunem za objaw wielkiej laski okazanej człowiekowi przez Perkunasa. Był utożsamiany ze słowiańskim Peronem.
PERON - (starosłowiański piorun: grom; pieryn: dębowiec) - w mitologii wschodniosłowiańskiej jedno z głównych i zarazem najstarszych bóstw; bóg burzy, piorunów i ognia, a przypuszczalnie także nieba, deszczu i uroczystej przysięgi. Kult jego wywodzi się z prasłowiańskiego ubóstwiania tajemnych zjawisk atmosferycznych (grom, błyskawica), które następnie uległy procesowi antropomorfizacji. Ośrodkami jego kultu były „święte gaje" (zagajniki dębowe), a w późniejszym okresie także i kamienne kręgi na wzgórzach (odkrycia w Płocku czy Nowogrodzie w Rosji). Przypuszczalnie czynności sakralne w kulcie Perona wypełniali kowale (opieka nad miejscami kultu, składanie ofiar itd.). W 980 r. Włodzimierz Wielki ogłosił Perona jednym z bogów Rusi Kijowskiej oraz nakazał wystawić jego posąg wraz z posagami innych bóstw na kijowskim Wzgórzu Zamkowym. Wyobrażany był jako mężczyzna w sile wieku ze srebrnymi wąsami i złotą brodą oraz z kamienna strzałą gromową w dłoni. Po chrystianizacji Rusi wiele elementów kultu Perona zachowało się w wierzeniach ludowych przeniesione na postać św. Eliasza Proroka (św. Eliasz piorunami zwalcza diabły). Kult Perona występował na obszarach Rusi Kijowskiej, Polski i Bułgarii. Utożsamiany był z rugijskimi Porenutem i Porewitem, szczecińsko-wolińskim Tryglawem i bałtyjskim Perkunasem. Pewne analogie z germańskim Thorem. Wzmianki: Prokopiusza z Cezarei, „Historia wojen" (VI w.) i Nestora „Powieść doroczna" (X w.).
RADOGOST, REDGOST - (starosłowiańskie rado: chętnie; gost: gość) - w mitologii zachodniosłowiańskiej przypuszczalne bóstwo grodu Radgoszczy, uznawany tez za lokalną odmianę Swarożyca.
RUJEWIT, RUGIEWIT - w mitologii zachodniosłowiańskiej siedmiogłowe bóstwo Ranów („Pan Rugi") czczone łącznie z dwoma innymi bóstwami: pięciogłowym Porewitem i pięciotwarzowym Porenutem. Centrum kultu owych bóstw był Gardziec na Rugii, gdzie znajdowały się ich świątynie. Rujewit był bóstwem o cechach wojowniczych o czym świadczyło posiadanie ośmiu mieczy, a poświęconym mu ptakiem była jaskółka (symbolika wiosenna). Wzmianki w „Knitlingasadze" (XII w.), gdzie Rujewit określany jest mianem Ruvinita, zaś Porewit i Porenut - Borzovita i Turopisa. Kult Rujewita i towarzyszących mu bóstw uległ likwidacji w połowie XII w. po opanowaniu wyspy przez chrześcijańskich Duńczyków.
SMOK - szeroko rozpowszechnione w różnych religiach wyobrażenie potwora stanowiącego symbol chaosu, ciemności i wszelkich złych mocy. Szereg mitów religijnych ukazuje walki bogów i herosów z różnymi postaciami owych potworów, np. Marduka z Tiamat (Sumerowie), Baala z Lotanem (Ugarit), Jahwe z Lewiatanem i Rahab (Izrael), Indry z Witra (Indie), Re z Apofisem (Egipt) czy Zeusa z Tyfonem (Grecja). Jedynie w wierzeniach chińskich smok reprezentuje pierwiastek męski i jedno z największych bóstw władające deszczem.
SWAROG, SWARÓG - (prasłowiańskie svariti: zagrzewać, spawać, skuwać w ogniu) w mitologii słowiańskiej bóg słońca i ognia, ojciec Swarożyca (Dadźboga), identyfikowany z greckim Hefajstosem. Wzmianka w „Powieści dorocznej” Nestora.
SWAROŻYC - w mitologii słowiańskiej bóg ognia domowego i ofiarnego, syn Swaroga utożsamiany często z Dadźbogiem. Wzmianka w „Słowie Chrystolubca”' (XII w.).
ŚWIATOWID, ŚWIĘTOWIT - (w źródłach zachodnioeuropejskich zwany Zvanthevithem lub Sventevithem) w mitologii zachodniosłowiańskiej czterotwarzowy bóg losu, urodzaju, słońca, ognia (również piorunowego) i przypuszczalnie wojny (miecz jako jeden z atrybutów boskości), a także najwyższy Pan Niebios. Czczony na wyspie Rugii, gdzie w grodzie Arkona znajdowała się jego świątynia, skarbiec oraz stajnia poświęconego mu konia. Nad całością sprawowali piecze kapłani, tzw. długowłosi posiadający do swej dyspozycji również drużynę zbrojnych wojowników. Posiadali oni również silne wpływy na życie polityczne i społeczne Ranów. Raz do roku, po zakończeniu zbioru plonów, miały tu miejsce wielkie uroczystości kultowe o charakterze agrarnym. Składano wówczas święte ofiary z miodu i kołaczy połączone z wróżbami dotyczącymi przyszłorocznego urodzaju. Kult Światowida uległ likwidacji w 1162 r. po zajęciu wyspy przez Duńczyków i dokonaniu jego chrystianizacji. Szczegółowe opisy kultu Światowida zawarte zostały w Gesta Danorum Saxa Gramaticusa. Niektóre elementy posagu Światowida z Arkony posiadają odpowiedniki w rzeźbie tzw. Światowida ze Zbrucza (odnalezionego w 1848 r.).
TRZYGLÓW, TRIGLAW - (w przekazach zachodnioeuropejskich - Trigelawus, Triglaus) w mitologii zachodniosłowiańskiej przypuszczalne bóstwo plemion weleckich zawiadujący trzema państwami (niebem, ziemia i podziemiami). Posiadał świątynie w Szczecinie, Wolinie i przypuszczalnie w Brennie (współczesny Brandenburg), gdzie tez znajdowały się jego trójgłowe posągi. Przez niektórych badaczy uważany za wcielenie Welesa, a przez innych utożsamiany ze Swarożycem. Wzmianki w życiorysach Ottona według Ebona i Herborda (XII w.).
Autor: Tengel
